Piwonie

Piwonie – jedna z moich ogrodowych miłości [tuż obok róż]. Do Europy przywędrowały w XVIII wieku, gdzie były uprawiane już przed trzema tysiącami lat. Zachwycają wyglądem a często także zapachem. Ponad 10 tysięcy odmian sprawia, że ich różnorodność zadowoli najwybredniejszego ogrodnika. Są długowieczne i odporne na mróz, choroby, susze. Jedyna wada, jaką mają to stosunkowo krótki okres kwitnienia. Chociaż i temu można sprytnie zaradzić. Sadząc odmiany wczesne, średnie i późne, możemy się nimi cieszyć od maja do lipca. Dekoracyjne są również liście piwonii. Sprawia to, że rośliny zdobią ogród także po okresie kwitnienia. Rodzaj paeonia obejmuje około 40 gatunków. Generalnie można wyróżnić 3 grupy piwonii: bylinowe, krzewiaste i itohy. W kolejnych postach, będę opisywać te które zagościły w moim ogrodzie.

Piwonie bylinowe
Niewątpliwie najpopularniejsze w uprawie. Pozakończeniu okresu wegetacyjnego, część naziemna zamiera. Nowe pędy wyrastają ze zgrubiałych korzeni. Rozmnaża się je łatwo, poprzez podział karp w sierpniu. Gatunki piwonii bylinowych to:
*piwonia chińska (Paeonia lactiflora)

*piwonia lekarska (P. officinalis)

*piwonia koperkowa (P. tenuifolia)

*piwonia dahurska/krymska/kaukaska (P. daurica) -gatunek botaniczny

*piwonia himalajska (P. emodi)- gatunek botaniczny
*piwonia odmienna (P. anomala)-gatunek botaniczny
*piwonia Młokosiewicza (P. mlokosewitschii)

Piwonie krzewiaste
Dorastają nawet do dwóch metrów. Na zdrewniałych pędach rokrocznie tworzą się nowe, zielone przyrosty na końcach których pojawiają się kwiaty. Piwonie krzewiaste rozmnaża się poprzez szczepienie na korzeniach piwonii chińskiej lub lekarskiej. Można także wyhodować je z nasion, jednak w tym przypadku trzeba liczyć się z tym, że zakwitną one dopiero po kilku latach. Do tej grupy piwonii zaliczyć można, między innymi takie gatunki jak:
*piwonii Rocka (P. rockii)
*piwonia Delavay’a (P. delavayi)

Piwonie itoh
Piwonie te z roku na rok zyskują na popularności. Powstały w wyniku skrzyżowania piwonii bylinowych z krzewiastymi. Ich hodowlę zapoczątkował Japończyk Toichi Itoh (stąd nazwa) w 1948 roku. Niewątpliwą zaletą itohów jest tworzenie sztywnych, odpornych na wyleganie łodyg. Kulisty pokrój rośliny jest także niewątpliwą ozdobą i sprawia, że może być ona śmiało eksponowana jako soliter w naszym ogrodzie.

Poradnik ogrodnika:

NAJLEPSZE STANOWISKO DLA PIWONII
Piwonie są roślinami światłolubnymi. Najlepiej rosną w miejscach słonecznych lub lekko zacienionych – wtedy też dłużej kwitną. Nie lubią konkurencji w postaci drzew, krzewów – gdyż będą wtedy cierpiały z powodu nadmiernej suszy i braku składników pokarmowych w glebie. Stanowisko powinno być tak zlokalizowane, aby roślina nie była narażona na silne wiatry, powodujące przewracanie kwiatów i wyłamywanie pędów. Piwonie są roślinami długowiecznymi, zatem można uprawiać je w jednym miejscu nawet przez kilkadziesiąt lat.

RODZAJ GLEBY
Piwonie mogą rosnąć w każdej dobrej glebie ogrodowej. Najbardziej korzystna jest gleba gliniasto – piaszczysta, dobrze i głęboko uprawiona, dostatecznie wilgotna o dużej zawartości próchnicy. Na glebach piaszczystych rośliny wytworzą więcej pędów i liści, ale słabiej kwitną. Gleby cięższe sprzyjają obfitszemu kwitnieniu, intensywniejszemu wybarwieniu kwiatów, lecz na tych glebach wolniej się rozrastają. Odczyn podłoża powinien wahać się pomiędzy 6 a 7 pH.

SADZENIE
Najlepszą porą do sadzenia piwonii jest jesień. Bardzo ważnym czynnikiem, wpływającym na termin i obfitość kwitnienia piwonii jest głębokość sadzenia. Korzenie sadzonych roślin (w zależności od odmiany) powinny znajdować się na głębokości 3-5 cm poniżej powierzchni terenu. Zapraszam do obejrzenia mojego mini-poradnika: sadzenie piwonii

CHOROBY
Zapobieganiu występowania chorób sprzyja usuwanie zaschniętych liści i łodyg piwonii bylinowych.

Plamistość liści i pędów (cladosporium paeoniae) na górnej stronie dolnych liści pojawiają się błyszczące, ciemnoczerwone plamy, a na dolnej jasnobrązowe. Zgupowane są na wierzchołku lub przy brzegu liścia. Na młodych pędach pojawiają się owalne, czerwonobrązowe plamy z jaśniejszą obwódką. Z czasem plamy zmieniają barwę na brązową, a ich powierzchnia jest lekko zapadnięta. Późnym latem lub jesienią usuwać zaschnięte części nadziemne. Rośliny przycinać nisko nad powierzchnią podłoża. Po stwierdzeniu objawów choroby rośliny opryskiwać kilkakrotnie co 10 dni, naprzemiennie stosując różne środki, dostępne na rynku.

SZKODNIKI
Nicienie (meloidogyne sp.) – na korzeniach zaatakowanych roślin w wyniku zasiedlania ich przez szkodniki pojawiają się zgrubienia i deformacje. Rośliny słabo kwitną i rosną. Zwalczanie nicieni jest trudne. Można stosować preparaty doglebowe, jednak ze względu na ich dużą toksyczność, używanie wielu z nich jest w amatorskiej uprawie zabronione. Porażone rośliny należy wykopać i niszczyć, a zainfekowane podłoże w miarę możliwości wymienić. Innym sposobem pozbycia się nicieni jest kąpanie karpy w gorącej wodzie przez pół godz. w temperaturze 49 stopni lub przez godzinę w temperaturze 43,5 stopnia. Zabieg przeprowadzamy w okresie spoczynku roślin.

Niesobka chmielówka (hepialus humuli) – gąsienice tego motyla mogą atakować podziemne części piwonii. Na korzeniach, poprzegryzanych lub ponadgryzanych znaleźć można niewielkie, białawe lub żółtawe gąsienice z ciemnymi brodawkami. Uszkodzone rośliny przestają rosnąć, więdną i zamierają.

Kruszczyca złotawka (cetonia aurata)- chrząszcze żywią się głównie pyłkiem, ale niekiedy mogą uszkadzać płatki.

Ogrodnica niszczylistka (phyllopertha horticola) – na płatkach kwiatów i liści pojawiają się nieregularne dziury wygryzione przez chrząszcze.
Po zauważeniu chrząszczy, rośliny opryskać jednym z odpowiednich i dostępnych na rynku preparatów. Polecam środek mospilan, który jest insektycydem w formie proszku rozpuszczalnego w wodzie. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Zwalcza szkodniki ssące i gryzące, działając na nie kontaktowo i żołądkowo.

PODLEWANIE
Piwonie bardzo dobrze znoszą okresowe susze. Nie trzeba ich często nawadniać. Jednak w dłuższych, gorących, bezdeszczowych okresach, zwłaszcza podczas obfitego kwitnienia konieczne jest podlewanie tych roślin co 7-10 dni jednorazową dawką ok 20 litrów wody na roślinę. Trzeba pamiętać, by przy podlewaniu nie zwilżać liści, gdyż sprzyja to rozwojowi szarej pleśni. Należy unikać polewania kwiatów, gdyż pod ciężarem zmoczonych kwiatów łatwo pokładają się i wyłamują. Dostarczanie odpowiednich ilości wody jest najważniejsze w okresach: od chwili ukazania się pierwszych pąków kwiatowych do całkowitego rozwinięcia kwiatów i później podczas tworzenia pąków z których wyrosną pędy w następnym roku, a więc od połowy lipca do początku sierpnia.

NAWOŻENIE
Piwonie są bardzo żarłocznymi roślinami. Żeby obficie kwitły trzeba je odpowiednio dokarmiać. Nawożenie mineralne stosuje się na wiosnę przed rozpoczęciem wegetacji. Można je nawozić wieloskładnikowymi nawozami mineralnymi których stosunek NPK wynosi 1:2:2, 1:1:2 lub 1:1:1 w ilości 40-60 gram na roślinę. Do końca czerwca rośliny można nawozić kilkakrotnie wieloskładnikowymi nawozami płynnymi. Nawozy rozsypuje się dookoła rośliny i lekko zagrabia z podłoża . Można stosować kompost lub dobrze rozłożony obornik w dawce ok . 150 gram na 1 metr kwadratowy. Rośliny dobrze reagują na nawozy, które wolno działają. Wolno rosnące piwonie jest o wiele łatwiej przenawozić niż zagłodzić. Aby zwiększyć zawartość próchnicy w podłożu warto zastosować więcej nawozu organicznego przed sadzeniem. Zbyt obfite nawożenie azotowe powoduje nadmierny wzrost łodyg, które przewracają się. Zwiększa się także wrażliwość roślin na choroby grzybowe. Aby uniknąć przenawożenia roślin azotem można je zasilać wiosną fosforem i potasem. Składniki te zapobiegają wyleganiu łodyg i sprzyjają kwitnieniu. Jeśli zachodzi potrzeba można stosować nawozy azotowe w małych dawkach nie później niż na początku lata, aby pędy zdążyły wejść w spoczynek przed zimą.

KOPANIE I DZIELENIE
Optymalnym terminem kopania jest koniec lata, początek jesieni. Prostym sposobem rozmnażania jest podział karp rozrośniętych roślin. Do podziału nadają się najlepiej kilkuletnie okazy. W ten sposób można odmłodzić rośliny i pobudzić je do wzrostu. Sadzenie starych, przerośniętych korzeni jest jedną z przyczyn słabego wzrostu i kwitnienia piwonii. Wykopaną karpę należy podzielić na fragmenty liczące 3-5 pąków. Można też podzielić karpę na fragmenty z 1-2 pąkami, otrzymując w ten sposób większą ilość sadzonek, ale uzyskanie z nich roślin o odpowiednich rozmiarach trwa dłużej. Największe, zbyt długie korzenie można skrócić do długości 12-15 cm. Karpy w zależności od odmiany mają budowę mniej lub bardziej zwartą . Sadzonki odcinamy dużym , ostrym nożem lub sekatorem, tak aby powierzchnie cięcia były jak najmniejsze. Jeśli znajdziemy chore i zgniłe części korzenia lub pędu wycinamy je aż do zdrowego miejsca. Po podziale powstałe rany zaleca się pokryć środkiem grzybobójczym lub miałem z węgla drzewnego. Sadzonki staramy się jak najszybciej posadzić na docelowym miejscu, aby nie przeschły.

PRZYGOTOWANIE DO ZIMY
Nie ścinamy pędów bezpośrednio po kwitnieniu, lecz czynimy to jesienią (w październiku), kiedy pędy piwonii są połamane, przebarwione na żółto, czerwono lub brunatno. Ścinamy tuż przy samej ziemi, wszystkie części rośliny palimy, nie kompostujemy. Zapobiega to występowaniu chorób grzybowych w kolejnym roku. W pierwszym roku po wysadzeniu zalecane jest zabezpieczenie roślin przed mrozem. Materiał użyty do okrywania powinien być dość przewiewny, trudno gnijący – geowłóknina. Wiosną gdy ustąpi niebezpieczeństwo wiosennych przymrozków okrycie należy usunąć.

Porady odnośnie uprawy piwonii zaczerpnięte dzięki uprzejmości Moniki ze sklepu peonymax.pl – polecam zajrzeć do niego wszystkim tym, którzy chcą zaprosić te niesamowite rośliny do swojego ogrodu. Kupione w nim karpy są duże, zdrowe i zgodne odmianowo.